محاسبه حباب یک دارایی
حتما شنیده‌اید هنگامی که در مورد قیمت خیلی از دارایی‌ها صحبت می‌شود، گفته می‌شود قیمت این دارایی حباب دارد. در این مقاله می‌خواهیم در مورد اینکه اصلاً این حباب چیست صحبت کنیم و با اعداد و ارقام به شما بگوییم حباب طلا و سکه چگونه محاسبه می‌شود.
حباب یک دارایی چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
حباب هر دارایی، اختلاف بین ارزش ذاتی آن دارایی با قیمت حال حاضر آن دارایی است که به علت‌های مختلف، از جمله عدم هماهنگی عرضه و تقاضا، اخبار مثبت و منفی پیرامون آن دارایی و… به‌وجود می‌آید. برای مثال وقتی می‌گوییم قیمت خانه در فلان منطقه دارای حباب است، یعنی اگر قیمت تمام شده یک متر مربع خانه مسکونی با احتساب قیمت زمین، هزینه ساخت، هزینه مجوزها، تورم، خواب سرمایه سرمایه‌گذار و نهایتاً سود سازنده را حساب کنیم، با قیمت حال حاضر یک متر مربع خانه متفاوت است. این اختلاف را حباب قیمت یک متر مربع خانه مسکونی در آن منطقه می‌گویند.
اگر قیمت یک دارایی کمتر از ارزش ذاتی آن دارایی باشد می‌گوییم آن دارایی دارای حباب منفی و اگر قیمت دارایی از ارزش ذاتی آن بیشتر باشد می‌گوییم دارای حباب مثبت است. طبق اصول اقتصاد، قیمت هر دارایی تنها می‌تواند به صورت موقت از ارزش ذاتی خود فاصله بگیرد و دارای حباب باشد و در بلندمدت باید به سمت ارزش ذاتی خود همگرا شود. با دانستن این اصل و اگر بتوانیم حباب قیمت را به درستی و دقت محاسبه کنیم، می‌توانیم در سرمایه‌گذاری بلندمدت آن دارایی بهتر عمل کنیم.
برای مثال در مورد همان مثال حباب یک متر مربع خانه مسکونی در منطقه‌ای مشخص، فرض کنید حباب منفی است. یعنی قیمت خانه در آن منطقه کمتر از ارزش ذاتی (قیمت تمام شده) آن است. در این صورت دیگر هیچ سازنده‌ای در بلندمدت در آن منطقه خانه نخواهد ساخت و کم‌کم خانه‌های نوساز کم می‌شوند و درخواست کمتری برای تخریب و نوسازی خانه‌های قدیمی وجود خواهد داشت. بنابراین بعد از مدتی لاجرم یا باید قیمت زمین در آن منطقه کاهش یابد و یا قیمت خانه افزایش. در هر صورت، قیمت به سمت قیمت ذاتی خود حرکت خواهد کرد. در صورتی که نرخ حباب هم مثبت باشد، اتفاق مشابهی خواهد افتاد. در صورتی که حباب مثبت باشد، خریداران خانه به فکر این می‌افتند که خودشان در آن منطقه ساخت و ساز کنند. در نهایت با تعدد سازنده‌ها و رقابت بر سر خرید زمین و فروش ملک، قیمت‌ها به سمت ارزش ذاتی همگرا خواهند شد.
حباب سکه و طلا
با تعریف حباب در بخش بالا، برای محاسبه حباب قیمت طلا و سکه باید دنبال راهی برای به‌دست آوردن ارزش ذاتی و واقعی طلا و سکه باشیم. برای محاسبه ارزش واقعی طلا باید خیلی پارامترها از جمله میزان محبوبیت و درخواست طلا برای جواهرسازی، میزان طلای قابل دسترس، قوانین کشورها برای صندوق پشتیبان پولی و… را بدانیم که در عمل امکان‌پذیر نیست.
در ایران برای محاسبه نرخ واقعی طلا و سکه، قیمت تمام شده یک نوع طلا در صورتی که بخواهیم آن میزان طلا را از خارج کشور با پرداخت دلار تهیه کنیم، در نظر گرفته می‌شود و اختلاف قیمت بازار از این قیمت را حباب قیمت طلا می‌گویند.
چند سالی است که بانک مرکزی هزینه ضرب سکه را به صورت رسمی اعلام نمی‌کند. اما در سال‌هایی که این اطلاعات منتشر می‌شد، هزینه ضرب چیزی در حدود ۱ تا ۲ درصد قیمت سکه اعلام می‌گردید. ما در این مقاله برای محاسبه، هزینه ضرب را برابر با ۱.۵٪ قیمت سکه در نظر گرفته‌ایم.
در سال‌های اخیر با جهش شدید قیمت طلا و سکه، سهم هزینه ضرب نسبت به کل قیمت بسیار ناچیز شده و تقریباً قابل چشم‌پوشی است. بانک مرکزی نیز چند سالی است که هزینه ضرب سکه را منتشر نمی‌کند. در این مقاله ما به‌صورت تخمینی، هزینه ضرب را برای هر نوع سکه، مبلغ ۳۰۰ هزار تومان در نظر گرفته‌ایم.
محاسبه قیمت حباب سکه
هر سکه امامی و بهار آزادی معادل 8.1333 گرم طلا با عیار 90 درصد (21.6 عیار) است. با جای‌گذاری عددهای فوق، ارزش واقعی سکه با احتساب دلار 88,750 تومان و XAU = 3,249.47 برابر است با:
ارزش واقعی ≈ 68,170,482 تومان
حباب ≈ -370,482 تومان (-0.54٪)
ارزش واقعی ≈ 34,229,817 تومان
حباب ≈ 7,970,183 تومان (23.28٪)
محاسبه حباب قیمت انواع طلاهای رایج در ایران
با توجه به موارد بالا، وزن و عیار انواع مسکوکات طلا و در نهایت ارزش واقعی و حباب آنها، با احتساب دلار 83,600 تومانی و XAU = 3,249.47 دلار در جدول زیر آمده است:
| قیمت (تومان) | تغییرات قیمت (تومان) | حباب (تومان) | |
|---|---|---|---|
| مثقال طلا | 28,110,000 | -380,000 | -2,879,248 |
| یک گرم طلای 18 عیار | 6,488,300 | -87,720 | -236,356 |
| سکه امامی | 73,300,000 | -1,200,000 | 7,503,624 |
| سکه بهار آزادی | 67,800,000 | -1,100,000 | 2,003,624 |
| نیم سکه | 42,200,000 | -600,000 | 9,225,120 |
| ربع سکه | 24,100,000 | -400,000 | 7,538,656 |
| سکه گرمی | 8,630,000 | -100,000 | 396,598 |
| انس طلا | 3,302 | 64 | - |
جمع‌بندی: بررسی‌های بالا نشان می‌دهد که بسیاری از انواع سکه‌ها دارای حباب مثبت هستند، در حالی که طلا با عیار پایین‌تر مانند طلای ۱۸ عیار نزدیک‌ترین قیمت به ارزش ذاتی را دارد. در سرمایه‌گذاری‌ها باید توجه داشت که قیمت دارایی در بلندمدت به سمت ارزش ذاتی میل خواهد کرد، بنابراین دانستن میزان حباب می‌تواند در تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.
دیدگاهتان را بنویسید